6. Պատմական իրադարձությունների և երևույթների ժամանակագրական հաջորդականություն

1. Իրադարձությունները դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.
ա. Վանի թագավորության միասնական դիցարանի ստեղծումը
բ. Էրեբունի ամրոցի հիմնադրումը
գ. Մենուախինիլի քաղաքի հիմնադրումը
դ. Վանի թագավորության տեղական սեպագրի ստեղծումը
3) դ, ա, գ, բ
2. Արգիշտի I–ի նվաճողական ձեռնարկումները ներկայացնել ժամանակագրա-
կան հաջորդականությամբ.
ա. հաղթարշավը դեպի Ալիշտու
բ. արշավանքը դեպի Դիաուխի
գ. արշավանքը Զագրոսյան լեռներով մինչև Պարսուա
դ. արշավանքը դեպի Փոքր Ասիայի տարածք
1) բ, դ, ա, գ
3. Իրադարձությունները դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.
ա. Սարդուրի III–ի հիշատակումն ասորեստանյան արձանագրություններում
բ. հայկական նոր թագավորության հռչակումը Պարույր Հայկազունու գլխավորու-
թյամբ
գ. Տուշպա մայրաքաղաքի հիմնադրումը
դ. Թիգլաթպալասար III–ի արշավանքը դեպի Տուշպա
4) գ, դ, ա, բ
4. Վանի թագավորության արքաների անունները դասավորել ըստ նրանց գահա-
կալման հաջորդականության.
ա. Արգիշտի I դ. Մենուա
բ. Սարդուրի II ե. Ռուսա I
գ. Ռուսա II զ. Սարդուրի I
4) զ, դ, ա, բ, ե, գ

5. Վանի թագավորության արքաների անունները դասավորել ըստ նրանց գահա-
կալման հաջորդականության.
ա. Արգիշտի I զ. Սարդուրի I
բ. Սարդուրի III ­ է. Սարդուրի II
գ. Ռուսա III ­ ը. Իշպուինի
դ. Մենուա թ. Արգիշտի II
ե. Ռուսա I ժ. Ռուսա II
2) զ, ը, դ, ա, է, ե, թ, ժ, բ, գ
6. Հայկազուն–Երվանդունի տիրակալների անունները դասավորել ըստ նրանց
կառավարման հաջորդականության.
ա. Պարույր զ. Երվանդ II
բ. Երվանդ III ­ է. Տիգրան Երվանդյան
գ. Սկայորդի ­ ը. Երվանդ IV
դ. Երվանդ Սակավակյաց թ. Շամ (Սամոս)
ե. Արշամ ժ. Վահագն
4) գ, ա, դ, է, ժ, զ, բ, թ, ե, ը
7. Հայկազուն–Երվանդունի արքաների անունները դասավորել ըստ նրանց գա-
հակալման հաջորդականության.
ա. Տիգրան I Երվանդյան դ. Երվանդ Սակավակյաց
բ. Արշամ ե. Շամ (Սամոս)
գ. Պարույր զ. Երվանդ IV
1) գ, դ, ա, ե, բ, զ
8. Իրադարձությունները դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.
ա. Փոքր Հայքի անկախացումը Միթրաուստեսի գլխավորությամբ
բ. մեզ հասած առաջին հայկական արքայական դրամների հատումը
գ. Երվանդ III–ի դառնալը Հայաստանի սատրապ
դ. զորավար Վահումիսայի և հայերի ընդհարումը Հյուսիսային Միջագետքում
ե. Ալեքսանդր Մակեդոնացու տերության տրոհումը
զ. Երվանդ Սակավակյացի գահակալության սկիզբը
է. Երվանդ II–ի գլխավորած ապստամբությունն Աքեմենյան տերության դեմ
ը. հունական 10–հազարանոց բանակի նահանջը Հայաստանի տարածքով
թ. Տիգրան Երվանդյանի և Կյուրոս Մեծի միացյալ ապստամբությունը Մարաստանի դեմ
ժ. Գավգամելայի ճակատամարտը

3) զ, թ, դ, ը, է, գ, ժ, ա, ե, բ

9. Նշված իրադարձություններից ո՞րն է խախտում դեպքերի ժամանակագրական
հաջորդականությունը.
2) Խառանի ճակատամարտը
10. Դեպքերը դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.
ա. հողային բարեփոխման վերաբերյալ Արտաշես I–ի հրամանագրի հրապարակումը
բ. Մագնեսիայի ճակատամարտը
գ. Գավգամելայի ճակատամարտը
դ. հայազգի զորավարների գլխավորությամբ Անտիոքոս III–ի զորքերի արշավանքը
Երվանդական Հայաստանի դեմ
ե. Աքեմենյանների գերիշխանության հաստատումը Հայաստանում
զ. Ապամեայի հաշտության պայմանագրի կնքումը
է. Արտաշատ մայրաքաղաքի հիմնադրումը
ը. Արտաշես I–ի մահը
թ. Աքեմենյան տիրակալ Արտաքսերքսես II–ի դեմ Կյուրոս Կրտսերի ապստամբությունը
ժ. Ալեքսանդր Մակեդոնացու զորքերի անցումը Հելլեսպոնտոսը
3) ե, թ, ժ, գ, դ, բ, զ, է, ա, ը
11. Տիգրան Մեծի նվաճումները դասավորել ժամանակագրական հաջորդականու-
թյամբ.
ա. Օսրոյենեի, Ադիաբենեի և Միգդոնիայի միացումը Հայոց թագավորությանը
բ. Կապադովկիայի առաջին գրավումը
գ. պարթևների թագավորանիստ Էկբատանի գրավումը
դ. Պտղոմայիս քաղաքի գրավումը
ե. Կորդուքի միացումը Մեծ Հայքին
զ. Ասորիքի գրավումը
է. Վիրքի և Աղվանքի հպատակեցումը
ը. Հրեաստանի և Նաբաթեա թագավորության կողմից Տիգրանի գերիշխանության
ընդունումը
թ. Ծոփքի միացումը Մեծ Հայքին
ժ. Մարաստանի գրավումը

3) թ, ե, բ, է, ժ, գ, ա, զ, ը, դ

12. Ճակատամարտերը դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.
ա. Խառանի գ. Պոնտոսի Զելա քաղաքի
բ. Արածանիի դ. Ակցիումի
ե. Տիգրանակերտի
1) ե, բ, գ, ա, դ
13. Արտաշեսյան տիրակալների անունները դասավորել ըստ նրանց գահակալման
հաջորդականության.
ա. Արտավազդ II զ. Արտավազդ III
բ. Տիգրան IV և Էրատո է. Տիգրան II
գ. Արտաշես II ը. Տիգրան IV
դ. Տիգրան I­ թ. Արտավազդ I
ե. Արտաշես I ժ. Տիգրան III
3) ե, թ, դ, է, ա, գ, ժ, ը, զ, բ
14. Արտաշեսյան տիրակալների անունները դասավորել ըստ նրանց գահակալման
հաջորդականության.
ա. Տիգրան III գ. Արտաշես II
բ. Տիգրան I դ. Արտավազդ II
ե. Արտավազդ I
2) ե, բ, դ, գ, ա
15. Իրադարձությունները դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.
ա. հռոմեա–պարթևական տասնամյա պատերազմի սկիզբը
բ. Վաղարշ I Արշակունու՝ Պարթևստանում գահ բարձրանալը
գ. Արտաշատ քաղաքի ավերումը Կորբուլոնի կողմից
դ. Ներոն կայսեր գահ բարձրանալը
ե. Վաղարշի և Տրդատի գլխավորած պարթևական զորքի մուտքը Հայաստան և
Հռադամիզդի վտարումը
2) բ, ե, դ, ա, գ
16. Մեծ Հայքի թագավորների անունները դասավորել ըստ նրանց գահակալման
հաջորդականության.
ա. Սանատրուկ զ. Խոսրով I
բ. Խոսրով II է. Տրդատ III
գ. Որմիզդ–Արտաշիր ը. Վաղարշ I

դ. Տրդատ II­ թ. Տրդատ I
ե. Վաղարշ II ժ. Բակուր Արշակունի
4) թ, ա, ը, ժ, ե, զ, դ, բ, գ, է
17. Իրադարձությունները դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.
ա. Խոսրով I–ի մեկնումը Ասորիք և ձերբակալությունը
բ. Տրդատ II–ի հաղթական արշավանքը դեպի Տիզբոն
գ. Պետոսի գլխավորած հռոմեական զորքի հասնելը Հռանդեա
դ. Վաղարշ II–ի և Սևերոսի միջև հաշտության կնքումը
3) գ, դ, ա, բ
18. Իրադարձությունները դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.
ա. Տրդատ Արշակունու հաղթական մենամարտը գոթերի իշխանի հետ
բ. հռոմեա–պարսկական 40–ամյա խաղաղության պայմանագրի կնքումը Մծբինում
գ. Ներսեհ Սասանյանի կողմից Հռոմի դեմ պատերազմի սկիզբը
դ. Տրդատ II–ի թագ ստանալը կայսր Մակրինոսից
ե. հայ–հռոմեական ուժերի հաղթանակը Ոսխայի ճակատամարտում
զ. Խոսրով II–ի գահակալության սկիզբը
2) դ, զ, ա, գ, ե, բ
19. Իրադարձությունները դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.
ա. «Բաքոսուհիներ» ողբերգության բեմադրությունը Արտաշատում պարթև արքա
Օրոդես II–ի ներկայությամբ
բ. Անտիոքոս I–ի թագադրումը «Տիգրանյան» կամ «Հայկական» թագով
գ. Արեգ–Միհրի տաճարի կառուցումը Գառնիում
դ. Արևելյան Հայաստանում արքունի գրագրության մեջ պահլավերենի գործածու-
թյան սկիզբը
ե. Տիգրան Մեծի թագադրությունը
զ. Արշակ I–ի գահակալության սկիզբը
3) ե, բ, ա, զ, գ, դ
20. Քաղաքները դասավորել ըստ դրանց հիմնադրման ժամանակագրական հա-
ջորդականության.
ա. Տիգրանակերտ զ. Մծուրք
բ. Էրեբունի է. Երվանդաշատ
գ. Վաղարշապատ ը. Մենուախինիլի

դ. Արշամաշատ թ. Սամոսատ
ե. Տուշպա
3) ե, ը, բ, թ, դ, է, ա, զ, գ

21. Տրված իրադարձություններից ո՞րն է խախտում տրված շարքի ժամանակա-
գրական հաջորդականությունը.
1) Վանի թագավորության տեղական սեպագրի ստեղծումը
2) Էրեբունի ամրոցի հիմնադրումը
3) Վանի թագավորության միասնական դիցարանի ստեղծումը
4) Մենուախինիլի քաղաքի
22. Տրված իրադարձություններից որո՞նք են խախտում տրված շարքի ժամանա-
կագրական հաջորդականությունը.
1) Տուշպա մայրաքաղաքի հիմնադրումը
2) Վանի թագավորության տեղական սեպագրի ստեղծումը
3) Սարգոն II–ի արշավանքը Վանի թագավորության դեմ
4) Մենուախինիլի քաղաքի հիմնադրումը
5) Վանի թագավորության հաղթարշավը դեպի Ալիշտու
6) Էրեբունի ամրոցի հիմնադրումը
7) Սարդուրի III–ի հիշատակումն ասորեստանյան արձանագրություններում
8) Վանի թագավորության միասնական դիցարանի ստեղծումը
9) հայկական նոր թագավորության հռչակումը Պարույր Հայկազունու գլխա-
վորությամբ
23. Տրված իրադարձություններից ո՞րն է տեղի ունեցել չորրորդը՝ ըստ ժամանա-
կագրական հաջորդականության.
ա. Սարդուրի III–ի հիշատակումն ասորեստանյան արձանագրություններում
բ. հայկական նոր թագավորության հռչակումը Պարույր Հայկազունու գլխավորու-
թյամբ
գ. Էրեբունի ամրոցի հիմնադրումը
դ. Վանի թագավորության տեղական սեպագրի ստեղծումը
ե. Արգիշտի I–ի արշավանքը դեպի Դիաուխի
զ. Սկյութների ռազմական գործողությունների սկիզբը Ուրարտուի դեմ
է. Մենուախինիլի քաղաքի հիմնադրումը
ը. Տուշպա մայրաքաղաքի հիմնադրումը
թ. Վանի թագավորության միասնական դիցարանի ստեղծումը

3) է

24. Տրված իրադարձություններից ո՞րն է տեղի ունեցել վերջինը՝ ըստ ժամանա-
կագրական հաջորդականության.
ա. Երվանդ Սակավակյացի գահակալության սկիզբը
բ. Տիգրան Երվանդյանի և Կյուրոս Մեծի միացյալ ապստամբությունը Մարաստանի դեմ
գ. Գավգամելայի ճակատամարտը
դ. հունական 10–հազարանոց բանակի նահանջը Հայաստանի տարածքով
ե. Ալեքսանդր Մակեդոնացու տերության տրոհումը մի քանի մասերի
զ. Փոքր Հայքի անկախացումը Միթրաուստեսի գլխավորությամբ
է. Երվանդ II–ի գլխավորած ապստամբությունն Աքեմենյան տերության դեմ
ը. զորավար Վահումիսայի և հայերի ընդհարումը Հյուսիսային Միջագետքում
թ. մեզ հասած առաջին հայկական արքայական դրամների հատումը
ժ. Երվանդ III–ի դառնալը Հայաստանի սատրապ

4) թ
25. Տրված իրադարձություններից ո՞րն է խախտում տրված շարքի ժամանակա-
գրական հաջորդականությունը.
1) Տիգրան Երվանդյանի և Կյուրոս Մեծի միացյալ ապստամբությունը Մարաստանի դեմ
2) հունական 10–հազարանոց բանակի նահանջը Հայաստանի տարածքով
3) Փոքր Հայքի անկախացումը Միթրաուստեսի գլխավորությամբ
4) Երվանդ III–ի դառնալը Հայաստանի սատրապ
5) Գավգամելայի ճակատամարտը
6) Ալեքսանդր Մակեդոնացու տերության տրոհումը
26. Տիգրան Մեծի նվաճումներից ո՞րն է տեղի ունեցել յոթերորդը՝ ըստ ժամանա-
կագրական հաջորդականության.
ա. Մարաստանի գրավումը
բ. Կապադովկիայի գրավումը
գ. Վիրքի և Աղվանքի հպատակեցումը
դ. Օսրոյենեի, Ադիաբենեի և Միգդոնիայի միացումը Հայոց թագավորությանը
ե. Հրեաստանի և Նաբաթեա թագավորության կողմից Տիգրանի գերիշխանության
ընդունումը
զ. Պտղոմայիս քաղաքի գրավումը
է. Ծոփքի միացումը Մեծ Հայքին
ը. Ասորիքի գրավումը
թ. Կորդուքի միացումը Մեծ Հայքին
ժ. պարթևների թագավորանիստ Էկբատանի գրավումը
1) ա 2) դ 3) ը 4) ժ
27. Տրված իրադարձություններից ո՞րն է տեղի ունեցել հինգերորդը՝ ըստ ժամա-
նակագրական հաջորդականության.
ա. Հռոմի դրածո Արտավազդ III–ի վտարումը Հայաստանից
բ. Արտավազդ II–ի եղերական մահը
գ. հռոմեա–պոնտական պատերազմների սկիզբը
դ. Առաջին եռապետության կազմավորումը Հռոմում
ե. Արտաշես II–ի դավադիր սպանությունը
զ. Խառանի ճակատամարտը
է. թագաժառանգ Բակուրի հրամանատարությամբ հռոմեացիների վտարումը
Ասորիքից, Կիլիկիայից, Փյունիկիայից, Պաղեստինից և Հրեաստանից
ը. հռոմեա–պոնտական պատերազմների ավարտը
թ. Կրասոսի պարթևական արշավանքի սկիզբը
ժ. Միհրդատ Եվպատորի մահը
4) թ
28. Տրված իրադարձություններից որո՞նք են խախտում տրված շարքի ժամանա-
կագրական հաջորդականությունը.
3) Տրդատ Արշակունու հաղթական մենամարտը գոթերի իշխանի հետ
5) Ներսեհ Սասանյանի կողմից Հռոմի դեմ պատերազմի սկիզբը
29. Դեպքերը դասավորել ժամանակագրական հաջորդականությամբ.
ա. Գավգամելայի ճակատամարտը
բ. Շամի գահակալման սկիզբը
գ. Մեծ Հայքի անկախության վերացումը Դարեհ I–ի արշավանքներից հետո
դ. Մեծ Հայքի թագավորության վերականգնումը Մակեդոնացու արշավանքներից հետո
ե. Նինվեի կործանումը
զ. Տիգրան Երվանդյանի մահը
է. Բաբելոնի գրավումը Տիգրան Երվանդյանի կողմից
ը. Աքեմենյան տերության բաժանումը սատրապությունների
թ. Կամբիզի գահակալման սկիզբը
ժ. Կյուրոս Մեծի գլխավորությամբ Մարաստանի դեմ ապստամբության սկիզբը
2) ե, ժ, է, թ, զ ,գ, ը, ա, դ

Երեխաները օժտված են մարդկային միևնույն ընդհանուր իրավունքներով, ինչ մեծահասակները, ինչպես նաև հատուկ իրավունքներ, որոնցով ճանաչվում են նրանց հատուկ կարիքները: Երեխաները իրենց ծնողների սեփականությունը չեն, և ոչ էլ բարեսիրության անօգնական օբյեկտներ: Նրանք մարդկային էակներ են և իրենց իսկ իրավունքների սուբյեկտներ:

Երեխայի իրավունքների մասին կոնվենցիան սահմանում է իրավունքներ, որոնք պետք է իրացվեն, որպեսզի երեխաները զարգացնեն իրենց ողջ ներուժը:

Կոնվենցիան առաջարկում է հասկացություն, համաձայն որի՝ երեխան դիտվում է որպես անհատ և որպես ընտանիքի ու համայնքի անդամ՝ օժտված իր տարիքին և զարգացման փուլին հարիր իրավունքներով ու պարտականություններով: Երեխաների իրավունքների այսպիսի ընկալմամբ Կոնվենցիան ուշադրությունը սևեռում է երեխայի վրա՝ ամբողջությամբ վերցրած:

Երեխաները պետք է հենվեն մեծահասակների վրա՝ ստանալու համար այն հոգածությունն ու ուղղորդումը, որ անհրաժեշտ է իրենց՝ դեպի անկախության տանող ճանապարհին: Մեծահասակների կողմից նման հոգածությունը իդեալական պայմաններում պետք է առկա լինի երեխաների ընտանիքներում, սակայն երբ առաջնային մեծահասակ խնամողները ի վիճակի չեն բավարարելու երեխաների կարիքները: Պետությունը պարտավոր է մշտապես հաշվի առնել երեխայի լավագույն շահը:

Երեխաները իրենց ծնողների կամ պետության սեփականությունը չեն, և ոչ էլ ընդամենը դեռևս ձևավորվող մարդիկ. նրանք ունեն մարդկային, ընտանիքի մյուս անդամների կարգավիճակին հավասար կարգավիճակ:

Սոցիալական հետազոտություններում տեղ գտած եզրահանգումները ցույց են տալիս, որ վաղ տարիքում երեխաների ապրած իրադարձությունները էական ազդեցություն ունեն նրան հետագա զարգացման հարցում:

Այսօր միգուցե դժվար է պատկերացնել, սակայն տարիներ առաջ Հայաստանում բնակվել են մեծ թվով ադրբեջանցիներ, իսկ Ադրբեջանում` հայեր։ Այս երկու ժողովուրդները ապրել են իրար կողք կողքի և շատ հաճախ ունեցել են բավականին լավ` երբեմն նույնիսկ բարեկամական հարաբերություններ։ Չնայաց այդ լավ հարաբերություններին երկու ժողովուրդների միջև ամեն դեպքում առկա է եղել որոշակի լարվածություն և անվստահություն, որը սակայն մեծ խնդիր չի հանդիսացել։

Ադրբեջանցիները հիմնականում բնակվել են Վարդենիսի, Ղափանի, Մասիսի, Եղեգնաձորի, Աշոտցսկի շրջաններում, ինչպես նաև` Երևանում։

Հայաստանաբնակ ադրբեջանցիների թիվը աճել է Երևանի խանության գոյության տարիներին։ 1879 թվականին պարսկական լծից ազատված ռուսահպատակ Հայաստանում բնակվում էր 313 հազար ադրբեջանցի։ Այդ անվան տակ հանդես էին գալիս նաև Իրանի Արևմտյան Ադրբեջան երկրամասի պարսիկ բնակչությունը մյուս թյուրքերը։ Ինչպես նաև Հայաստանում բնակվել են շուրջ 50 հազար քուրդ և եզդի։

Հայաստանում խորհրդային կարգերի հաստատումից հետո վերստին աճեց ադրբեջանցիների ներհոսքը՝ սակայն համեմատաբար ավելի քիչ քանակությամբ։ 1926 թվականի տվյալներով Հայկական ԽՍՀ-ում բնակվում էր 78 հազար ադրբեջանցի։ 1939 թվականին նրանց թիվը հասավ 131 հազարի։ 1921-1926 թվականներինՀԿԿ կենտկոմը հրատարակեց առաջին ադրբեջանալեզու պարբերականները, որոնք կրում էին «Ռանջբար» և «Զենգի» անվանումները։ Խորհրդային տարիներին Երևանում ստեղծվեց ադրբեջանական աշխատավորական ակումբ, իսկ հետո նաև ադրբեջանցի կանանց ակումբ։ 1928 թվականին հիմնադրվեց Երևանի ադրբեջանական պետական շրջիկ թատրոնը, որը Ադրբեջանական ԽՍՀ-ից դուրս գործող միակ ազգային թատրոնն էր։ Այն նաև առաջին ոչ հայկական ազգային թատրոնն էր Հայկական ԽՍՀ-ի տարածքում։ 1992 թվականին Հայաստանում գործում էր 32 ադրբեջանալեզու դպրոց․ 1924 թվականին դրանց թիվը հասնում էր 104-ի։

Խորհրդային միության փլուզումից հետո ադրբեջանցիների մեծ մասը վերադարձան իրանց երկիր` տների փոխանակում կատարելով Ադրբեջանում ապրող հայերի հետ։ Սակայն կային մի քանի տասնյակ, գուցե հարյուրավորներ ադրբեջանցիներ, որոնք փոխեցին իրենց ազգանունները, մնացին Հայաստանում և մինչ օրս ապրում են մեր մեջ, ապրում են որպես հայ: Ադրբեջանցի որոշ ընտանիքների երեխաներ անգամ չգիտեն, որ ընդամենը 30 տարի առաջ իրենց հայրերը կամ մայրերը ունեին այլ ազգանուն, այլ կրոն, այլ լեզու:

<<Այդ մասին պետք է երգել>>-ը ամերիկյան քրիստոնեական դրամա ֆիլմ է։ Ֆիլմը նկարահանող անձնակազմի անդամներից են եղել Չարլի Ջորդանը, Ջոն Շեփրերդը և այլոք։ Ֆիլմում գլխավոր հերոսներին մարմնավորող դերասաններն են Դարիուս ՄքՔրարին, Իրմա Փ. Հոլլը, Թամերա Մորին, Ռաշաան Նալլ և Լոբո Սեբաստիաանը։ Ֆիլմի պրեմիերան տեղի է ունեցել 2000 թվականի հունիսի 10-ին։

<<Այդ մասին պետք է երգել>> ֆիլմը պատմում է մի երիտասարդ տղայի` Թոմմիի մասին։ Թոմմին նախկին դատապարտյալ էր և այժմ գտնվելով ազատության մեջ` ցանկանում էր ամեն ինչ զրոյից սկսել։ Նա ավելի լավ և բարեկեցիկ կյանքի էր ձգտում։ Իր երազանքին հասնելու ճանապարհը անցնելու ընթացքում Թոմմին Աստծո հանդեպ հավատով է լցվում և սկսում գնահատել իրեն շրջապատող մարդկանց։ Նա շարունակում է իր ուղին, սակայն այժմ` ընդունելով իրեն սիրող մարդկանց օգնությունն ու աջակցությունը։

Ֆիլմը կարող եք դիտել այստեղ։

41. Ե՞րբ է ընթացել հայ–հռոմեական պատերազմի երկրորդ փուլը.

2) Ք.ա. 66թ.

42. Լուկուլլոսի բանակը ե՞րբ դուրս եկավ Կորդուքից և շարժվեց դեպի Արտաշատ.

4) Ք.ա. 68 թ. գարնանը

43. Ե՞րբ Հրահատ III–ը պաշարեց Արտաշատը.

2) Ք. ա. 66թ

44. Պոմպեոսի և Տիգրան Մեծի միջև ե՞րբ սկսվեցին հաշտության բանակցությունները.

3) Ք. ա. 66 թ. սեպտեմբերին

45. Հռոմեական բանակը Լուկուլլոսի գլխավորությամբ ե՞րբ մտավ Հայաստան.

2) Ք. ա. 69 թ. գարնանը

46. Ե՞րբ է կնքվել Արտաշատի պայմանագիրը.

3) Ք. ա. 66 թ.

47. Ե՞րբ է գահակալել Արտավազդ II–ը.

3) Ք. ա. 55–34 թթ.

48. Ե՞րբ է Արտավազդ II–ի և Օրոդես II–ի միջև կնքվել հայ-պարթևական պայմա­նագիրը.

3) Ք. ա. 54 թ.

49. Ե՞րբ է տեղի ունեցել Խառանի ճակատամարտը.

4) Ք.ա. 53 թ. մայիսի 6-ին

50. Ե՞րբ է Անտոնիոսը Պարթևստանի դեմ արշավելու նպատակով ժամանել Արևելք.

4) Ք. ա. 36 թ.

51. Անտոնիոսը 60–հազարանոց զորքով ե՞րբ արշավեց Հայաստան.

4) Ք. ա. 34 թ. ամռանը

52. Ե՞րբ է գահակալել Արտաշես II–ը.

2) Ք.ա. 30-20 թթ.

53. Ե՞րբ է գահակալել Տիգրան III–ը.

3) Ք. ա. 20–8 թթ

54. Ե՞րբ է առաջին անգամ գահակալել Տիգրան IV–ը.

2) Ք.ա. 8-5 թթ.խ

55. Ե՞րբ է գահակալել Արտավազդ III–ը.

1) Ք.ա. 5-2 թթ.

56. Ե՞րբ է Հայաստանում գահ բարձրացել Հռոմի դրածո Տիգրան VI–ը

2) 60 թ.

57. Ե՞րբ է Կորբուլոնը սկսել բանակցությունները Վաղարշի ու Տրդատի հետ` վերջի­նիս թագադրելու՝ Ներոնի առաջարկի շուրջ.

1) 64 թ

58։ Ե՞րբ է Տրդատը մեկնում Հռոմ՝ թագը Ներոնից ստանալու նպատակով.

3) 65 թ.

59 Ե՞րբ է Տրդատ I–ը ալաններին վտարել Հայաստանից.

2) 72 թ

60. Ե՞րբ է գահակալել Սանատրուկը.

3) 88–110 թթ.

61. Ո՞ր թվականին է հայոց գահը հանձնվել Բակուր Արշակունուն.

3) 161 թ.

62. Մինչև ե՞րբ է գահակալել Սոհեմոս–Տիգրանը.

3) 185 թվականը

63. Ե՞րբ է գահակալել հայոց Խոսրով I թագավորը.

2) 198–215 թթ.

64. Ե՞րբ է գահակալել Տրդատ II–ը.

4) 216-252 թթ.

65. Ե՞րբ է Տրդատ Արշակունին մենամարտում հաղթել գոթերի իշխանին.

3) 276 թ.

66. Ե՞րբ է տեղի ունեցել Ոսխայի ճակատամարտը.

1) 267 թ.

67. Ե՞րբ է կնքվել Մծբինի 40–ամյա խաղաղության պայմանագիրը

3) 298 թ

68. Ե՞րբ է Տրդատ III–ը վերջ նականապես հաստատվել հայոց գահին

4) 298 թ.

69. Ե՞րբ է Հայաստանում սկսվել հելլենիզմի դարաշրջանը

4) Ք. ա. III դարից

70. Ե՞րբ է արգելվել հայկական մեհենագրության գործածությունը.

4) IV դարում

71. Ո՞ր դարերով են թվագրվում Հայաստանում հայտնաբերված արամեատառ ար­ձանագրությունները.

4) Ք. ա. II – Ք. հ. II դդ.

72. Ո՞ր թվականից հետո Արևելյան Հայաստանի արքունի գրագրության մեջ սկսեց կիրառվել պահլավերենը (միջին պարսկերեն).

3) 387 թ.

73. Ե՞րբ է Տրդատ I–ը կառուցել Գառնիի ամրոցը.

3) 76 թ.

74. Ե՞րբ է գրի առնվել հայերի ծագման մասին վրացական ավանդազրույցը.

3) IX–XI դա րե րում

<<Միայնակ, բայց ոչ միայնակ>>-ը ամերիկյան պատմական, արկածային դրամա ֆիլմ է։ Ֆիլմը նկարահանող խմբից են եղել Ռեյ Բենգսթոնը, Ջորջ Դ. Էսկոբարը, Բարբարա Դիվիսեկը և այլոք։ Գլխավոր հերոսներին մարմնավորող դերասաններն են Կելլի Գրեյսոնը, Նատալի Ռակոոսին, Ջեն Գոտսոն, Քլեյ Վալքերը և այլոք։ Ֆիլմի պրեմիերան տեղի է ունեցել 2013 թվականի սեպտեմբերի 27-ին, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում։

<<Միայնակ, բայց ոչ միայնակ>> ֆիլմում ներկայացվում է ժամանակաշրջանը երբ տեղի է ունեցել ֆրանսիա-հնդկական պատերազմը։ Ֆիլմում պատմվում է մի գերմանացի ընտանիքի` Լեինինգների մասին։ Ընտանիքը անդամներն էին հինգ երեխաները` Բարբարան, Ռեգինան, Ջոնը, Ֆրիտսը ու Քրիստիանը, և նրանց ծնողները։ Ընտանիքն ապրում էր հանգիստ կյանքով, սակայն պատերազմը սկսվելուց հետո ամեն ինչ փոխվեց։ Ապահովության համար, երկու եղբայրներն ու մայրը տնից գնում են, իսկ մնացածը որոշում են մնալ։ Շուտով հնդիկները հարձակվում և ներխուժում են Լեինինգների տուն։ Հայրն ու Քրիստիանը զոհվում են, իսկ Բարբարան ու Ռեգինան ընկնում են գերության մեջ։ Այս ցավալի իրադարձությունից հետո նրանք շատ դժվարությունների միջով են անցնում` իրենց ընտանիքի հետ կրկին վերամիավորվելու համար։

Ֆիլմը կարող եք դիտել այստեղ։

Everyone wants peace. Living in peace is one of the biggest desires for everybody. But wars still happen and one has happened in our country recently.

I’m talking about the war in Artsakh, that started on the 27th of September and lasted for 44 days. The war was really hard. Artsakh and Armenia were fighting against Turkey, Azerbaiyán and Syrian terrorists. It was really bad because as we all know these countries have very powerful military forces meanwhile Armenia actually doesn’t.

Despite the unfair conditions of the war our soldiers still did their best. They protected us and our motherland with their lives. They did everything the could and even more. Our army didn’t lose. Armenian soldiers won.

Although our Army did its work perfectly we still lost. Why? The answer is very simple: we have been betrayed by our own government. Our prime minister and his accomplices literally did everything to make us lose in this war.

This is definitely what hurts me the most. The understanding that we could have won just kills me. Current government promised to do the best for our country and for us and look what happened now. They did exactly the opposite. Because of them we lost, because of them thousands of people died. We lost 80% of Artsakh, we lost Shushi, a town for wich we have been fighting for tree decades.  We are completely heartbroken. After 44 days of hope, we needed to face the sad reality. We could never have imagined that this war would end like this, but unfortunately it did.

Besides all of that, a civilian war is about to start as well. That needs to stop and there’s only one way to stop it. That is the resignation of current government. They should leave immediately and let us try to recover and save our country. A new government should come and this time they should actually care about our country.

Now it’s a very chaotic and hard time for us. It’s very hard not to give up, but I’m still hoping for the best. I still believe that soon all of this will be over. I now that one day our motherland will be back to us and our nation will be able to live happily and in peace. I’m sure that our country will recover, just like it has always done throughout its long history. One day Armenia will be strong and powerful again.

Մաս Ա Հայկական քաղաքակրթության ձևավորումն ու զարգացումը

1. Տարեթվեր

1. Ե՞րբ է հայերենն անջատվել հնդեվրոպական մայր լեզվից.

3) Ք. ա. IV հազարամյակի վերջին

2. Ո՞ր դարերից է հիշատակվում Թորգոմա տուն կամ Թեգարամա երկիրը.

2) Ք. ա. XX–XVIII դդ.

3. Ե՞րբ է առաջացել առաջին համահայկական միասնական պետությունը.

3) Ք. ա. I հազարամյակի առաջին կեսին

4.  Մինչև ե՞րբ է հիշատակվում Ուրարտուն ասուրա–բաբելական արձանագրու­թյուններում.

2) Ք. ա. IV դ. առաջին կեսը

5. Արամ անունով երկիրը հիշատակվում էր դեռևս.

3) Ք. ա. XXIII դարում

6. Ե՞րբ է գահակալել Սարդուրի I–ը.

1) Ք. ա. մոտ 835-825 թթ.

7. Երբ է գահակալել Իշպուինին.

4) Ք. ա. մոտ 825–810 թթ.

8. Երբ է գահակալել Մենուան.

4) Ք. ա. մոտ 810–786 թթ.

9. Ե՞րբ է գահակալել Արգիշտի I–ը

4) Ք. ա. 786–764 թթ.

10. Ո՞ր թվականին Թիգլաթպալասար III–ը կարողացավ կասեցնել Վանի թագա­վորության` դեպի Բաբելոն շարժվող զորքերը.

1) Ք. ա. 743 թ.

11. Ե՞րբ է գահակալել Ռուսա I–ը.

2) Ք. ա. 735–մոտ 710–ա կան թթ. վերջ

12. Ո՞ր թվականին Ռուսա I–ի հետ բախման արդյունքում Սարգոն II–ը անհաջողու­թյուն կրեց.

1) Ք. ա. 719 թ.

13. Ե՞րբ է վերականգնվել Հայկազունների տոհմի իշխանությունը.

2) Ք. ա. VII դա րում

14. Ե՞րբ է Պարույր Նահապետը թագադրվել և ճանաչվել Հայաստանի թագավոր.

3) Ք. ա. 612 թ.

15. Մարաստանի, Բաբելոնի և Հայաստանի դաշնակից զորքերը ե՞րբ արշավեցին դեպի Ասորեստանի վերջին հենակետ Կարքեմիշ.

2) Ք. ա. 609 թ.

16. Ե՞րբ է սկսվել Մարաստանի դեմ Կյուրոս Մեծի գլխավորած ապստամբությունը.

4) Ք.ա. 553 թ.

17. Ե՞րբ է Տիգրան Երվանդյանը, դաշնակից զորքերի գլուխ անցած, գրավել Բաբելոնը.

4) Ք. ա. 539 թ.

18. Ե՞րբ են դաշնակից երկրների զորքերը կործանել Ասորեստանի մայրաքաղաք Նինվեն

2) Ք. ա. 612 թ.

19. Երբ է գահակալել Դարեհ 1-ը.

2) Ք.ա. 522-486 թթ.

20. Ե՞րբ է Աքեմենյան տերությունը բաժանվել վարչական 20 մեծ շրջանների.

3) Ք. ա. 520 թ.

21. Ե՞րբ է Դարեհ III Կոդոմանոսը դարձել ողջ Աքեմենյան տերության տիրակալ.

3) Ք. ա. 336 թ.

22. Ո՞ր թվականից է գահակալել Արշամ Երվանդականը.

3) Ք. ա. մոտ 240 թ.

23. Ո՞ր թվականներին է իշխել Շամ (Սամոս) Երվանդականը.

1) Ք. ա. մոտ 260–240 թթ.

24. Ե՞րբ է գահակալել Երվանդ Վերջինը.

2) Ք. ա. մոտ 220–201 թթ.

25. Ալեքսանդր Մակեդոնացու տերությունը ո՞ր թվականին բաժանվեց մի քանի մասերի.

2) Ք. ա. 301 թ.

26. Ե՞րբ են Հայաստանի տարածքում առաջին անգամ հիշատակվում Մեծ և Փոքր Հայքերը` որպես առանձին վարչական միավորներ.

4) Ք. ա. 4-րդ դարում

27. Ե՞րբ է կնքվել Ապամեայի հաշտության պայմանագիրը.

2) Ք. ա. 188 թ.

28. Ե՞րբ են անկախ հռչակվել Մեծ Հայքը, Փոքր Հայ ը և Ծոփքը.

2) Ք. ա. 189 թ.

29. Ե՞րբ Արտաշես I–ը վճռական հակահարված հասցրեց Անտիոքոս IV թագավորին.

1) Ք. ա. 201 թ.

30. Երբ է կառուցվել Արտաշատ մայրաքաղաքը.

1) Ք. ա. մոտ 185 թ.

31. Ե՞րբ է տեղի ունեցել Մագնեսիայի ճակատամարտը.

2) Ք. ա. 188 թ.

32. Ե՞րբ է հրապարակվել Արտաշես I–ի հրամանագիրը հողային բարեփոխման վերաբերյալ.

2) Ք. ա. 180 թ.

33. Ե՞րբ է գահակալել Արտավազդ I–ը.

2) Ք. ա. 160–115 թթ.

34. Ե՞րբ է գահակալել Տիգրան I–ը.

3) Ք.  ա. 115–95 թթ.

35. Ե՞րբ է գահակալել Տիգրան II–ը.

4) Ք. ա. 95–55 թթ.

36. Ե՞րբ է Տիգրան Մեծը Ծոփքը միավորել իր թագավորությանը.

3) Ք. ա. 94 թ

37. Ե՞րբ է կառուցվել մայրաքաղաք Տիգրանակերտը.

3) Ք. ա. 80-70-ական թթ.

38. Ե՞րբ է Տիգրան Մեծը Կորդուքը միացրել Մեծ Հայքին.

4) Ք. ա. 94 թ.

39. Ո՞ր թվականին հայկական բանակը նվաճեց Պտղոմայիս քաղաքը.

2) Ք. ա. 71 թ.

40. Ե՞րբ է ընթացել հայ–հռոմեական պատերազմի առաջին փուլը.

1) Ք. ա. 69–67 թթ.